2دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
مقولة فعل مرکب در زبان فارسی در دهه‌های اخیر مورد توجه و توصیف بسیاری از دستورنویسان و زبان‌شناسان ایرانی و غیر ایرانی با رویکردهای مختلف و در حوزه‌های گوناگون نحو، ساخت‌واژه و به شکلی محدود در معنیشناسی قرار گرفته است. با این وجود، معنی این افعال بر مبنای معنیشناسی شناختی چندان مورد بررسی قرار نگرفته است. این مقاله با هدف بررسی چندمعناییِ فعل سبک «زدن» بر مبنای نظریة «معنیشناسی واژگانیِ شناختی» نگاشته شده است و در‌واقع به دنبال نشان دادن آن است که چندمعناییِ فعل سبک «زدن» بر مبنای بررسی فعل سنگین متناظر آن، پدیده‌ای نظام‌مند بوده و سازوکارهای شناختی نظیر مقوله‌بندی، استعارة مفهومی و طرح‌واره‌های تصویری در شکل‌گیری معانی مختلف این عنصر زبانی در قالب یک مقولة شعاعی نقش اساسی دارند. از یافته‌های ضمنی این مقاله نشان‌دادن تأثیر معنای فعل سبک بر باهمایی این افعال با عناصر پیش‌فعلی در ساخت افعال مرکب فارسی می‌باشد.
A cognitive study of light verb polysemy: The case of ZADAN
نویسندگان [English]
Gholamhossein Karimi-Doostan1؛ zahra roohi bygi2
1Professor of Linguistics, Tehran University, Tehran, Iran
2Ph.D. student in linguistics, Tehran University, Tehran, Iran
چکیده [English]
During recent decades, Persian complex predicates have been described by many grammarians and linguists with different approaches to their syntax, morphology, and, in less extent, to their semantics. Despite the extensive literature about the subject, cognitive semantic analysis of these predicates has not yet been the matter of analysis. This paper aims at examining the polysemous feature of the light verb zadan based on cognitive lexical semantics. It seeks to show that this feature of the light verb zadan based on the meanings of its corresponding heavy verb is a systematic phenomenon and cognitive concepts such as categorization, radial category, image schemas and conceptual metaphor play a major role in the formation of different meanings of this linguistic element in the form of a radial category. As well, the meaning of light verb is a determining factor in collocation between light verb and preverbal elements in light verb constructions.
دبیرمقدم، محمد (1384). پژوهش‌های زبان‌شناختی فارسی (مجموعه‌مقالات). تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
راسخ‌مهند، محمد (1389). درآمدی بر زبان‌شناسی شناختی: نظریه‌ها و مفاهیم. تهران: سمت.
صفری، علی (1394). «معناشناسی زمینه و تناوب فعل‌های مرکب در زبان فارسی». دو‌ماهنامة جستارهای زبانی. د 6. ش 1 (پیاپی 22). صص 153-172.
طباطبایی، علاءالدین (1384). «فعل مرکب در زبان فارسی». نامة فرهنگستان. د 7. ش 2 (مسلسل 26). صص 26-34.
عبدالکریمی، سپیده (1390). بررسی محدودیت های واژی-معنایی حاکم بر اشتقاق فعل مرکب از بسیط متناظر و فعل بسیط از مرکب متناظر در فارسی معاصر معیار: رویکردی شناختی. پایان‌نامة دکتری. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
عموزاده، محمد و فاطمه بهرامی (1390). «ساخت افعال سبک بر‌اساس زبان‌شناسی شناختی». پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی. د 3. ش 4 (پیاپی )12. صص 169-191.
گلشائی، رامین و همکاران (1393). «ارزیابی پیکره‌بنیاد مفروضات نظریة استعارة مفهومی: بررسی موردی استعارة بحث به‌مثابه جنگ در زبان فارسی». فصلنامة جستارهای زبانی. د 5. ش 1 (پیاپی 17). صص 223- 247.
گلفام، ارسلان؛ سحر خورشید‌بهرامی و آری ورهاگن (1390). «فضای معنایی فعل شدن در زبان فارسی: رویکردی شناختی». پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی. د 2. ش 4 (پیاپی 8). صص 145- 167.
گندم‌کار، راحله (1388). بررسی معنایی افعال مرکب اندام‌بنیاد در زبان فارسی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
ناتل خانلری، پرویز (1366). تاریخ زبان فارسی. چ 3. تهران: نشرنو.
مرادی، ابراهیم و غلامحسین کریمی‌دوستان (1392). «بررسی معنایی فعل مرکب در زبان فارسی». نشریة ادب و زبان دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان. س 16. ش 33. صص 305-325.
منصوری، مهرزاد (1392). «فعل سبک در افعال مرکب فارسی»، فصلنامة مطالعات زبان و گویش‌های غرب ایران. س 1. ش 1. صص 79-106.
منصوری، نیلوفر (1387). بازنمایی معنایی افعال مرکب در وردنت فارسی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه تهران.
Brugman, C. (2001). “Light verbs and polysemy”. Language Sciences. 23(4). Pp. 551-578.
Croft, W. & A. Cruse. (2004). Cognitive Linguistics. Cambridge: Canbridge University Press.
Evans, V. & M. Green (2006). Cognitive Linguistics: An Introduction. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Family, N. (2006). Explorations of Semantic Space: The Case of light Verb Constructions In Persian. Ph.D. Dissetation. Paris: EHESS.
Foley, R.; H. Harley & S. Karimi (2005). “Determinants of event type In Persian complex predicates”. Lingua. No. 115. Pp. 1365-1401.
Geeraerts, D. )ed.) & H. Cuyckens .(2007). The Oxford Handbook of Cognitive Linguistics. Oxford:Oxford University Press.
Geeraerts, D..(2006). Cognitive Linguistics: Basic Readings. Cognitive LinguisticsResearch. Berlin/ New York, Mouton de Gruyter.
Goldberg, E. Adele (1996). “Words by default: Optimizing constraints and the persian complex predicate”. In Proceedings of the Twenty-Second Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society: General Session and Parasession on The Role of Learnability in Grammatical Theory. Pp. 132-146.
Goldberg, E. Adele.(2003). “Words by default: the Persian Complex Predicate Construction”. Elaine Francis and Laura Michaelis (eds). Mismatch: Form-Function Incongruity and the Architecture of Grammar. CSLI Publications.
Golfam, A. et.al, (2011). “Semantic Space of šodan ‘to become’ In Persian: A Cognitive Approach”. Language Related Research.Vol.2, No.4 (Tome 8). Pp:145-167.
Golshaie, R. et. al., (2014). “A Corpus-based Evaluation of Conceptual Metaphor Theory’s Assumptions: The Case of " RGUMENT IS WAR" Metaphor In Persian”. Language Related Research.Vol.5. No.1 (Tome 17). Pp.223-274.
Karimi, Simin. (1997). “Persian complex verbs: Idiomatic or Compositional”. Lexicology. No. 3(2). Pp. 273-318.
Karimi-Doostan, Gh. (1997). Light verb constructions In Persian. Ph.D. dissertation. University of Essex.
Karimi-Doostan, Gh. (2008). “Event structure of verbal nouns and light verbs”. Aspects of Iranian Linguistics. eds. S. Karimi, V. Samiian & D. Stilo,. Newcastle. Cambridge Scholars Publishing. Pp. 209-226.
Karimi-Doostan, Gh. (2011). “Separability of light verb constructions In Persian”. Studia Linguistica. 65(1). Pp. 70- 95.
Lakoff, G. & M. Johnson (1980). Metaphors We Live by. Chicago: University of Chicago Press.
Lakoff, G. (1987). Women, Fire and Dangerous Things: What Categories Reveal About the Mind. Chicago: University of Chicago Press.
Lee, D. (2001). Cognitive Linguistics, An Introduction. Oxford: Oxford University Press.
Mansuri, M. (2013). “Light Verb In Persian Complex Predicates”. Studies Of West Iranian Languages And Dialects. No.1. Pp.79-106.
Moradi, E. & Karimi Dustan, GH. (2013). “Semantic Study Of ComplexPredicat In Persian Language”. Journal Of Literature And Language. Faculty of Literature and humanities of Shahid Bahonar University. No.33. Pp.325-305.
Samvelian, P & P. Faghiri (2013). Introducing PersPred, a syntactic and semantic database for Persian Complex Predicates, Proceedings of the 9th Workshop on Multiword Expressions, NAACL-HLT. 14-15 June. Atlanta, Georgia, USA: Association for Computational Linguistics. Pp. 11-20.Also available at : http://www.aclweb.org/anthology-new/W/W13/W13-1002.pdf.
ابتدای صفحه