استادیار زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه پیام نور واحد تهران، تهران، ایران
چکیده
مطالعة ویژگی‌های صرفی، نحوی، آوایی و معنایی اسامی مرکب همواره مورد توجه زبان‌شناسان بوده است. شفافیت و تیرگی معنایی اسامی مرکب از موضوعاتی است که در حوزة معناشناسی محل مطالعات مختلف است. در پژوهش‌های انجام‌شده انواع اسامی مرکب به‌لحاظ دارا بودن یا نبودن هستة معنایی، شناسایی و توصیف شده‌اند و با استناد به معیار وجود یا نبود هسته، اسامی مرکب به دو گروه اصلی درون‌مرکز و برون‌مرکز تقسیم شده‌اند. گروه اول دارای هسته و به‌لحاظ معنایی شفاف‌اند و گروه دوم فاقد هسته‌اند و معنای تیره دارند. تا جایی که نگارنده آگاهی دارد، پژوهش‌های انجام‌شده دربارة این واژه‌ها مبتنی‌بر توصیف صرفی و نحوی و ایجاد تمایز معنایی بین اسامی مرکب است و علت شفافیت و تیرگی این نوع واژه‌ها به‌روشنی تبیین نشده است. در این مقاله، با رویکردی شناختی به تبیین شفافیت و تیرگی معنایی اسامی مرکب پرداخته می‌شود. دستاوردهای نظریة کارین (1997 و 2001) در روان‌شناسی زبان- که اهداف دیگری را در زمینة تولید و پردازش اسامی مرکب در ذهن گویشوران دنبال می‌کند- به‌طور غیر‌مستقیم برای تبیین شفافیت و تیرگی معنای اسامی مرکب راهگشاست. این مقاله کوششی است نوآورانه برای رسیدن به این تبیین.
Analysis of the Semantic Transparency and Opacity in Compound Nouns of Farsi with a Cognitive Approach
نویسندگان [English]
Mehdi Sabzevari
Assistant Professor, Department of Linguistics, Payam Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]
Compounding is one of the subjects, which have been always under research in the history of linguistic studies from different aspects. In the area of semantics of compounds, due to the principle of semantic compositionality that unites the meaning of components of a compound to reach out a compositional meaning, we find endocentric compounds with a semantic head. On the other hand, there are plentiful of compounds in a language, which have no semantic head and, consequently, no compositionality. Therefore, we find the referent of the compound out of it, which should be listed in lexicon and to be memorized. Exocentric compounds with no clear semantic head and no compositionality have opaque meaning. Based on the claims of Carin’s theory, which has a cognitive approach, we could explain that the reason that a compound is transparent or opaque in meaning is due to the existence or lack of a semantic relation. The very semantic relation that Carin’s theory recognizes as the key entity for interpretation is at the same time responsible for a compound being transparent or opaque. In endocentric compound, the relation existing between head and modifier creates the focal concept in the compound. In fact, by this semantic relation, we come to interpret noun compound even if we face with it for the first time. Having or not having a semantic relation for a compound is the key explanation behind the semantic transparency and opacity.
کلیدواژه ها [English]
Compound nouns, Semantic transparency and opacity, Principle of semantic compositionality, Carin’s theory
ابتدای صفحه